Bekas (łac.). Gallinago gallinago)

Snipe to mały ptak o bardzo długim, prostym i ostrym dziobie. Taki mały brodzik wielkością przypomina pstrokatego dzięcioła wielkiego. To na cześć tego tajemniczego i dość niezwykłego ptaka nazwano popularny karabin myśliwski.

Opis bekasa

Najsłynniejszy ze wszystkich przedstawicieli rodziny bekasów, należących do rzędu Charadriiformes, jest dziś dość liczny nie tylko na rosyjskich szerokościach geograficznych, ale także w skali światowej.

Wygląd zewnętrzny

Bekas jest jednym z łatwo rozpoznawalnych ptaków ze względu na długi i cienki dziób oraz charakterystyczny brązowawo różnobarwny kolor. Gatunki są bardzo bliskimi krewnymi słonka. Mały brodziec dość zwinny w locie, potrafi szybko poruszać się nie tylko na ziemi, ale również w wodzie.

Średnia długość ciała dorosłego ptaka z reguły nie przekracza 28 cm., o masie ciała w zakresie 90-200 gram. Długość prostego dzioba ptaka wynosi około jednej trzeciej całkowitej długości ciała (około 7,5 cm). Dziób przedstawicieli gatunku jest charakterystycznie spiczasty ku końcowi, dlatego jest doskonałą adaptacją do znajdowania pożywienia w piasku, mule i miękkiej ziemi.

Nogi przedstawicieli rodziny bekasów należących do rzędu Charadriiformes są dość krótkie i stosunkowo cienkie. Oczy ptaka są duże, wysoko osadzone i zauważalnie przesunięte do tyłu głowy, co zapewnia możliwie najszerszy widok i możliwość bardzo dobrego widzenia nawet w zmroku.

To interesujące! Wśród ludzi bekas był nazywany barankiem, co tłumaczy bardzo charakterystyczne beczenie, które ptak jest w stanie wydać w obecnym okresie: osobliwe dźwięki „che-ke-che-che-che-ke”.

Upierzenie bekasa jest w większości brązowo-czerwonawe, z jasnymi i czarnymi plamami. Na samych końcach piór widoczne są białe paski. Brzuch wodera jest jasny, bez przebarwień. Ubarwienie przedstawicieli gatunku służy im jako doskonały kamuflaż i ułatwia ukrywanie się wśród niskiej roślinności trawiastej bagiennej.

Styl życia, zachowanie

Bekas to ptaki wędrowne. Wiosną przedstawiciele gatunku przybywają dość wcześnie, po zniknięciu pokrywy śnieżnej na bagnach. W południowej części Kazachstanu, na terenie Uzbekistanu i Turkmenistanu, brodzące pojawiają się na początku marca, a ptaki te przylatują na Ukrainę i Białoruś w ostatniej dekadzie marca.

W rejonie Moskwy takie ptaki padają na początku kwietnia, a pod Jakuckiem - dopiero w połowie ostatniego wiosennego miesiąca. Ptaki wolą latać same, o zmroku, wydając dość ostry okrzyk „tundra” na samym początku lotu. Lot odbywa się głównie w nocy, a w dzień bekasy żerują i odpoczywają. Czasami do lotu wodery łączą się w grupy po kilka ptaków lub niezbyt duże stada.

Snipe to prawdziwi mistrzowie latania. Przedstawiciele gatunku są niesamowicie zwinni w powietrzu i potrafią opisać najbardziej prawdziwe piruety czy zygzaki. Należy zauważyć, że takie ptaki są zwinne nawet po zakończeniu bieżącego okresu. Ptaki szybko poruszają się w powietrzu, okresowo zmieniając wysokość lotu.

Jak długo żyje bekas

Średnia oficjalnie zarejestrowana i potwierdzona naukowo długość życia bekasa w warunkach naturalnych z reguły nie przekracza dziesięciu lat. Tak długi okres jest dla ptaków całkiem przyzwoity w ich naturalnym środowisku.

Dymorfizm płciowy

W przypadku obu płci przedstawiciele gatunku Snipe charakteryzują się podobnym ubarwieniem i w przybliżeniu taką samą wagą, dlatego oznaki dymorfizmu płciowego praktycznie nie są wyrażane. Młodszy bekas ma niezwykłe ubarwienie ochronne. Zmienność tych trzech podgatunków przejawia się wyłącznie w zmienności szczegółów wzorów i odcieni w kolorze upierzenia, a także w ogólnej wielkości ptaka i niektórych proporcjach ciała.

Gatunki bekasa

Rodzinę reprezentuje dwadzieścia gatunków, a także 47 podgatunków, różniących się wyglądem, siedliskiem i zwyczajami. W niedalekiej przeszłości w Anglii takie ptaki nazywano Snipe (snajperzy).

Niektóre z podgatunków bekasa:

• andyjski;
• Królewski;
• Mało;
• Malajski;
• Długo zafakturowane;
• Madagaskar;
• Kordyliera;
• Góra;
• Afrykanin;
• Las;
• Amerykański;
• Język japoński;
• Duża.

Siedlisko, siedliska

Przedstawiciele gatunku otrzymali dystrybucję na terytoriach Ameryki Północnej od Alaski po wschodnią część Labradora.

Bekasy występują na wyspach: Islandii, Azorach, Wielkiej Brytanii i Farerach. Duża liczba ptaków zamieszkuje Euroazję od zachodniej Francji i Skandynawii po wschodnią część do wybrzeża Półwyspu Czukockiego. Kolonie ptaków osiedlają się na wybrzeżu Morza Beringa, na Kamczatce i Wyspach Komandorskich, na wybrzeżu Morza Ochockiego i Sachalińskiego. Brodziki aktywnie gniazdują na wyspie Vaygach.

Naturalnym siedliskiem bekasa są tereny podmokłe z obfitą roślinnością krzewiastą lub w ogóle jej brak. Ptaki są mieszkańcami słonawych, a także otwartych zbiorników słodkowodnych z dość gęstą roślinnością przybrzeżną, przeplatanych wyraźnymi ławicami błotnymi.

To interesujące! Główne zimowiska bekasa znajdują się w Afryce Północnej, Iranie i Indiach, Afganistanie i Pakistanie, Indonezji i południowych Chinach, Krymie i Zakaukaziu.

W okresie lęgowym wszystkie bekasy przylegają do obszarów torfowisk z turzycą na terenach zalewowych rzek i w naturalnych zlewniach. Nieco rzadziej bekasy gniazdują w wilgotnych strefach łąk z kępami lub na błotnistych brzegach rozległych starorzeczy.

Dieta bekasów

Główną część diety bekasów stanowią owady i ich larwy, a także dżdżownice. W zauważalnie mniejszej ilości takie ptaki zjadają mięczaki i małe skorupiaki. Wraz z pokarmem pochodzenia zwierzęcego bekasy mogą spożywać pokarm roślinny, reprezentowany przez nasiona, owoce i pędy roślin. Aby usprawnić proces mielenia zieleni w żołądku, małe kamyki lub ziarenka piasku są połykane przez ptaki.

Bekasy wychodzące do żerowania poruszają się aktywnie, łapią małe owady. W celu znalezienia pokarmu dla ptaków badana jest gleba. W trakcie karmienia dziób zapada się w glebę prawie do samego dna. Znalezioną dużą zdobycz, na przykład robaka, dzieli się na małe kawałki za pomocą dzioba. Powodem zmiany zwyczajowej, preferowanej diety jest najczęściej brak paszy przy zmianie pory roku.

Małe ptaki są w stanie połknąć znalezioną żywność bez wyciągania dzioba z mulistych osadów. W poszukiwaniu pożywienia w płytkich wodach przedstawiciele gatunku wbijają swój długi i bardzo ostry dziób w miękkie muliste osady i powoli posuwając się do przodu sprawdzają warstwy gleby. Na czubku dzioba ptaka znajduje się znaczna liczba zakończeń nerwowych, które umożliwiają uchwycenie ruchu ziemnych mieszkańców. Dopiero gdy wyczują zdobycz, bekas chwyta ją dziobem.

Reprodukcja i potomstwo

Bekasy są z natury ptakami monogamicznymi, tworzącymi stabilne, stałe pary tylko w okresie lęgowym. Niemal natychmiast po przybyciu samce brodźca rozpoczynają aktywny nurt. W okresie obecnego lotu samce latają w kółko, wznosząc się dość wysoko w powietrze, czasami nurkując w dół.

Podczas „opadania” ptak rozkłada skrzydła i ogon, przecina warstwy powietrza i wibruje, przez co wydaje bardzo charakterystyczny i klekoczący dźwięk, mocno przypominający beczenie. Osiedlone samce spacerują, wykorzystując do tego to samo miejsce. Po niedługim czasie samice dołączają do samców, w wyniku czego powstają pary, które pozostają przez cały sezon lęgowy.

To interesujące! Bekasy są szczególnie aktywne w żałobie w godzinach porannych i wieczornych, przy pochmurnej i pochmurnej pogodzie ze zmiennym deszczem. Czasami samce chodzą po ziemi, siedząc na pagórku i wydając dźwięczne dźwięki „tick, tick, tick”.

Układanie gniazda i późniejsze wysiadywanie potomstwa są wykonywane wyłącznie przez samice, a samce dzielą również opiekę nad pisklętami urodzonymi z samicami. Gniazdo jest zwykle umieszczane na niezbyt wysokim wzniesieniu. Jest to zagłębienie porośnięte suchymi łodygami ziela. Każdy pełny sprzęg zawiera cztery lub pięć jaj w kształcie gruszki, żółtawych lub oliwkowo-brązowych z ciemnymi, brązowymi i szarymi plamami. Proces inkubacji trwa zwykle trzy tygodnie.

Pomimo tego, że samce trzymają się blisko swoich lęgów, znaczną część trosk związanych z wychowaniem potomstwa wykonuje samica bekasa. Czasy układania woderów są następujące:

• na terenie północnej części Ukrainy - ostatnia dekada kwietnia;
• na terytorium regionu moskiewskiego - pierwsza dekada maja;
• na terenie Tajmyru - koniec lipca.

Pisklęta brodźca po wyschnięciu opuszczają gniazdo. Wraz z rosnącym potomstwem samiec i samica trzymają. Kiedy pojawiają się pierwsze oznaki niebezpieczeństwa, para rodziców w locie przenosi puszyste pisklęta na niewielką odległość. Ptaki zaciskają puchowe poduszki między kośćmi śródstopia i latają wyjątkowo nisko nad ziemią. Trzytygodniowe pisklęta potrafią przez krótki czas latać. Mniej więcej w połowie lata nieletni stają się prawie całkowicie usamodzielnieni. Następnie bekasy zaczynają aktywnie przemieszczać się na terytoria południowe.

Naturalni wrogowie

Snipe jest ulubionym obiektem sportowego polowania w wielu krajach. Ptaki z nadwagą nie są surowe, a także nie pozwalają psom z myśliwymi na czystych, bagnistych terenach bliżej niż dwadzieścia kroków zbliżać się do siebie i wyrywać się z ich miejsca przed strzałem. Same ptaki i jaja bekasów mogą być ofiarami wielu ptaków i drapieżników lądowych, w tym lisy, wilki, dzikie psy, kuna, pieścić i przedstawiciele kociej rodziny. Na bekasa najczęściej poluje się z powietrza orły oraz latawce, jastrzębie i duży wrony.

Populacja i status gatunku

Wraz z bardzo licznymi słonkami, ulitami, piszczałkami i witaczami, a także falaropami, przedstawiciele gatunku bekasy zaliczani są do rozległej rodziny, która obecnie zrzesza nieco ponad dziewięćdziesiąt jednostek gatunkowych. W tej chwili nic nie zagraża populacji brodzącej.

Film o bekasie