Duża antylopa kudu lub kudu (łac. Tragelaphus strepsiceros)

Big kudu, czyli antylopa rogata, jest jedną z najwyższych antylop na świecie. To zwierzę wyróżnia się majestatem wśród innych przedstawicieli gatunku. Na ramionach jego wysokość sięga półtora metra, a spiralne rogi samca mogą dorastać do 120-150 centymetrów.

Opis wielkiego kudu

Kolor ciała dużego kudu waha się od czerwonobrązowego do niebieskawego lub niebiesko-szarego. W południowych populacjach gatunku stwierdzono ciemniejsze osobniki. Kolor męskiej sierści ciemnieje z wiekiem. Młode osobniki są ubarwione podobnie jak samice. Są jaśniejsze i nie mają rogów. Z tyłu kudu . znajduje się od sześciu do dziesięciu pionowych białych pasków. Czarny ogon z bielonym spodem. Samce w przeciwieństwie do samic mają charakterystyczną białą brodę.

Wygląd, wymiary

Antylopy kudu są dość dużymi zwierzętami w porównaniu z ich krewnymi. Samiec może osiągnąć nawet 1,5 metra w kłębie i ważyć ponad 250 kg. Mimo tak dużych rozmiarów, te parzystokopytne mają dość lekką i zgrabną budowę ciała, dzięki czemu słyną z ogromnej umiejętności skakania i biegania. Nawet najcięższa antylopa kudu podczas ucieczki może przeskoczyć półtorametrowe płoty pól uprawnych i inne przeszkody na swojej drodze.

Rogi dojrzałego byka kudu mają najczęściej dwa i pół wygięcia. Jeśli teoretycznie zostaną wyprostowane i zmierzone, długość z łatwością osiągnie 120 centymetrów. Czasami jednak spotyka się osobniki z trzema pełnymi lokami, których długość w stanie wyprostowanym może osiągnąć 187,64 centymetra.

Rogi zaczynają rosnąć dopiero w wieku 6-12 miesięcy. Pierwszy lok jest skręcony w wieku dwóch lat, a do sześciu lat powstają te same dwa i pół. Rogi antylop kudu od dawna służą jako dekoracja i instrument muzyczny dla różnych tradycyjnych społeczności afrykańskich. Do tych ostatnich należał szofar – żydowski rytualny róg wysadzony w Rosz Haszana. Zwierzę wykorzystuje je jako broń defensywną lub element estetyczny w procesie przyciągania potencjalnej pary.

Kudu - całkiem piękne antylopy. Ich pysk jest wydłużony, między oczami czarny jak węgle, z białym paskiem. Uszy są duże, wysoko osadzone, owalne ze spiczastymi końcami. Pod nosem pojawia się biała plama, u samców przechodząca w brodę.

Styl życia, zachowanie

Samice żyją w małych stadach, składających się najczęściej z 1-3 osobników i ich potomstwa. W rzadkich przypadkach liczba osobników w jednym stadzie sięga 25-30 osobników. W tych grupach nie ma oczywistej rangi hierarchicznej. Czasami grupy kobiet łączą się w większe grupy, ale są one tylko tymczasowe.

Samce żyją oddzielnie od samic, w stadach kawalerów. Liczba osobników w takich grupach waha się od 2-10 sztuk. Nadal nie jest jasne, czy stado ma wyraźną rangę hierarchiczną. Samce ze stad kawalerów nie pokrywają się ze sobą, ale zasięg jednego samca może pokrywać się z dwoma lub trzema zasięgami stad samic.

Samce i samice nie pozostają w związkach małżeńskich dożywotnio i są bliskie jedynie w czasie rozrodu, który w RPA odbywa się w kwietniu i maju.

Duże kudu nie są zwierzętami bardzo agresywnymi, wykazują wrogość głównie w niewoli. Na wolności tylko samce mogą konkurować ze sobą w procesie oddzielania samic do krycia.

Ile żyje kudu

Antylopa kudu w naturalnym środowisku może przetrwać od 7 do 11 lat. W sztucznych, sprzyjających warunkach zwierzęta żyją do dwudziestu lat.

Dymorfizm płciowy

Wielki kudu (łac. Tragelaphus strepsiceros) to piękna antylopa, której samca łatwo odróżnić od samicy dzięki efektownym, spiralnie skręconym rogom osiągającym długość około półtora metra. Również na sierści samca kudu znajduje się od sześciu do dziesięciu cienkich białych, pionowych pasków. Kolor ciała może być żółtobrązowy lub szarobrązowy, jego futro jest o rząd wielkości ciemniejsze.

Samica dużego kudu jest mniejsza od samca i nie ma imponujących rogów. Również dama parzystokopytna wyróżnia się kolorem sierści. Samice są zawsze jaśniejsze, bardziej przypominają młode osobniki, które nie nabyły jeszcze rogów. Ten kolor sierści pomaga niedojrzałym kudu i samicom skuteczniej kamuflować się na tle afrykańskiej roślinności. Odcień waha się od piaskowo-żółtawoszarego do czerwonobrązowego, na tle którego bardziej widoczne są cienkie paski na ciele.

Obie płcie mają grzebień włosów, który biegnie wzdłuż środkowej części pleców i tworzy rodzaj grzywy. Ponadto u obu płci wzdłuż twarzy między oczami biegnie wyraźny biały pasek. Duże, zaokrąglone uszy dużego kudu nadają zwierzęciu nieco komiczny wygląd.

Podgatunek wielkiego kudu

Wspólna nazwa kudu pochodzi od rdzennego języka koikoy używanego w południowej Afryce. Naukowa nazwa pochodzi z greki: Tragos, co oznacza kozę, a elaphus – jeleń, Strephis oznacza „skręcanie”, a Keras – „róg”.

Podgatunek antylopy kudu jest reprezentowany przez dwóch przedstawicieli - dużego i małego kudu. Masa ciała dużego samca kudu sięga 300 kilogramów, małego nie przekracza 90 kilogramów. Duże - rozmieszczone na całym terytorium od środkowej do południowej i wschodniej Afryki. Mały zamieszkuje terytorium Afryki Wschodniej. Można je również spotkać na Półwyspie Arabskim.

Z kolei duże kudu tworzy jeszcze 5 podgatunków. Wśród nich T. strepsiceros strepsiceros, T. strepsiceros chora, T. strepsiceros bea, T. strepsiceros burlacei i T. strepsiceros zambesiensis.

Siedlisko, siedliska

Zasięg występowania dużego kudu rozciąga się od gór na południowym wschodzie Czadu do Sudanu i Etiopii, a także w suchych regionach wschodniego i południowego afrykanin. W Republice Południowej Afryki antylopa scorcorn występuje głównie na północy i wschodzie, a także w odizolowanych populacjach Prowincji Przylądkowej.

Zamieszkuje wielkie kudu sawanna, zwłaszcza w pagórkowatym, nierównym terenie i lasach wzdłuż cieków wodnych. Gatunek ten unika otwartych stepów i lasów.

Najczęściej występuje w Afryce Południowej, ale mniejsze populacje trzech różnych podgatunków występują w Afryce Wschodniej, Rogu Afryki i Saharze Południowej. Ich preferowanym siedliskiem jest lekko zalesiona sawanna oraz skaliste i krzaczaste siedliska, gdzie mają tendencję do ukrywania się przed drapieżnikami, takimi jak lew, lampart, hiena i dziki psy.

Dieta antylop kudu

Duże kudu są roślinożercami. Pora karmienia i pojenia najczęściej kojarzy się z ciemnością – porą wieczorną lub przed świtem. Ich dieta składa się z szerokiej gamy liści, ziół, owoców, winorośli, kwiatów i niektórych trujących roślin, których inne zwierzęta nie spożywają. Skład pokarmu zmienia się w zależności od pory roku i zajmowanego obszaru. Mogą przezwyciężyć porę suchą, ale nie przetrwają w potencjalnie bezwodnym regionie.

Długie nogi i szyja kudu pozwalają na dotarcie do pożywienia znajdującego się na dużych wysokościach. Według tego wskaźnika wyprzedzają go tylko żyrafa.

Reprodukcja i potomstwo

W okresie lęgowym szyje dojrzałych samców puchną. Ma to pokazać wybrzuszone mięśnie. Mężczyzna, realizując specjalną ceremonię, zbliża się do kobiety bokiem, kierując wzrok w stronę przeciwną do potencjalnej damy. Jeśli zaloty samca nie odpowiadały jej gustowi, samica uderza go w bok. Jeśli tak, ona wyzywająco ucieka, prowokując pościg.

W tym okresie często zdarzają się przypadki agresji między mężczyznami.

Kiedy rywalizujący dżentelmeni spotykają się na tym samym terytorium, jeden przyjmuje pozę, która maksymalizuje efekt jego ogólnej przewagi nad przeciwnikiem. Stoi bokiem, wyginając plecy tak wysoko, jak to możliwe i przyciskając głowę do ziemi. Kolejny - zaczyna chodzić. Pierwszy uczestnik konfliktu obraca się w zależności od ruchów przeciwnika, aby zastąpić go swoją stroną. Te rytualne przygody czasami przeradzają się w zaciekłe bitwy, ale nie zawsze. Ciekawe, że w momencie bezpośredniej walki oboje odwracają się, zastępując cios rogami.

Walka odbywa się poprzez atak rogami. W walce przeciwnicy często są ze sobą unieruchomieni, czasami przeplatają się tak blisko, że wpadają w pułapkę. Nie mogąc wydostać się z silnego zamku, obaj mężczyźni najczęściej giną.

Duże kudu są podatne na sezonowe rozmnażanie w południowej Afryce. Na równiku pasą się w porze deszczowej, która trwa od lutego do czerwca, i łączą się w pary pod koniec lub po zakończeniu deszczów. Jeśli samica ma wystarczającą ilość pokarmu roślinnego, będzie mogła wydać potomstwo co dwa lata. Jednak większość samic osiąga dojrzałość dopiero w wieku trzech lat. Samce dojrzewają za pięć lat.

Okres ciąży dużego kudu wynosi od 7 do 8,7 miesiąca, a dzieci rodzą się, gdy trawa jest jak najwyższa. Cielęta pozostają ukryte przed wścibskimi oczami przez kolejne dwa tygodnie, po czym, już wystarczająco silne, mogą zostać wprowadzone do stada. Odsadzanie dzieci od matek w wieku sześciu miesięcy. Cielęta pozostają w stadzie matecznym od 1 do 2 lat, a samice – dłużej, do całego życia.

Wskaźniki reprodukcji w kudu są niewielkie, najczęściej w miocie rodzi się tylko jedno cielę.

Naturalni wrogowie

Duże kudu padają ofiarą kilku gatunków zwierząt w Afryce, w tym Lwów, lamparty, dzikie psy i hieny cętkowane. Parzystokopytny w obliczu potencjalnego niebezpieczeństwa prawie zawsze ucieka. Wcześniej kudu wykonuje ruchy obrotowe ogonem. Również w momencie zagrożenia antylopa rogata na chwilę zastyga w bezruchu i uszami prowadzi w różnych kierunkach, po czym emituje głośny ryk, ostrzegając o niebezpieczeństwie swoich bliskich i ucieka. Mimo swoich dużych rozmiarów jest zaskakująco zwinny i umiejętny skoczek. Jednocześnie rozgałęzione rogi w ogóle nie przeszkadzają samcom. Podczas przeskakiwania przez cierniste zarośla zwierzę unosi podbródek tak, aby rogi były jak najściślej dociśnięte do ciała. W tak korzystnej pozycji ciała udaje mu się nie czepiać gałęzi.

Również, jak w większości przypadków, zagrożeniem dla zwierzęcia jest sam człowiek. Również wojowniczy stosunek do kudu wzmacnia fakt, że te parzystokopytne nie mają nic przeciwko ucztowaniu na plonach z lokalnych gruntów rolnych. Od dawna ranny kudu był uważany za wielkie trofeum w zdobyciu każdego myśliwego. Przedmiotem wydobycia było mięso zwierzęce, skóra i najcenniejsze rogi - przedmiot polowań dla kolekcjonerów. Miejscowi używają ich w rytuałach, do przechowywania miodu, a także do wyrobu różnych urządzeń i instrumentów, w tym muzycznych. Utrata siedlisk to kolejne zagrożenie dla populacji Kudu. Świadomość i odpowiedzialne podróżowanie to klucze do zachowania tego gatunku.

Populacja i status gatunku

Greater Kudu jest sklasyfikowany jako najmniej niepokojący na Czerwonej Liście IUCN. Jego popularność jest nadal dość wysoka w niektórych częściach Afryki Południowej i Południowo-Środkowej. Ale spotkanie tego zwierzęcia w Afryce Wschodniej jest uważane za coraz bardziej niezwykłe wydarzenie. Gatunek jest uważany za zagrożony w Somalii i Ugandzie oraz zagrożony w Czadzie i Kenii.

Oprócz eksterminacji przez naturalnych wrogów i łowców, ludzka inwazja na naturalne środowisko i jego zniszczenie jest wielkim zagrożeniem dla antylopy rogatej.

Populacja Wielkich Kudu jest również podatna na epidemie chorób, takich jak wąglik i wścieklizna. Ale na szczęście wyzdrowienie z choroby jest większe niż śmiertelność. Większe kudu jest szeroko reprezentowane w parkach narodowych i rezerwatach, takich jak rezerwat przyrody Selous w Tanzanii, Park Narodowy Krugera i obszar chroniony Bavianskloof w Afryce Południowej. Ten ostatni obszar jest częścią ważnego miejsca światowego dziedzictwa, Królestwa Przylądka Kwiatów.

Film o antylopie kudu