Wielbłądy (łac. Kamel)

Wielbłądy (Camelus) – rodzaj ssaków należących do rodziny wielbłądowatych (Camelidae) i podrzędu modzeli (Camelidae). Duzi przedstawiciele rzędu parzystokopytnych (Artiodactyla) są dobrze przystosowani do życia w suchych regionach, w tym na pustyniach, półpustyniach i stepach.

Opis wielbłąda

Masa przeciętnego dorosłego wielbłąda waha się w granicach 500-800 kg, a wysokość w kłębie nie przekracza 200-210 cm. Wielbłądy jednogarbne mają kolor czerwono-szary, natomiast wielbłądy dwugarbne charakteryzują się kolorem ciemnobrązowym.

Wygląd zewnętrzny

Wielbłądy mają kędzierzawe futro, długą i wysklepioną szyję oraz małe, zaokrąglone uszy. Przedstawiciele rodziny wielbłądowatych i podrzędu modzeli charakteryzują się obecnością 38 zębów, z których dziesięć reprezentuje trzonowce, dwa kły, dziesięć trzonowców, dwa trzonowce, para kłów i dwanaście trzonowców.

Dzięki długim i kudłatym rzęsom duże oczy wielbłąda są niezawodnie chronione przed piaskiem i kurzem, a nozdrza można w razie potrzeby bardzo szczelnie zakryć. Wielbłąd ma doskonały wzrok, dzięki czemu zwierzę jest w stanie dostrzec poruszającą się osobę z odległości kilometra, a samochód nawet z odległości pięciu kilometrów. Duże zwierzę pustynne doskonale pachnie wodą i roślinami.

To interesujące! Wielbłąd jest w stanie wyczuć teren świeżego pastwiska lub obecność świeżej wody nawet o pięćdziesiąt kilometrów, a gdy widzi chmury burzowe na niebie, zwierzę pustyni idzie w ich kierunku, mając nadzieję, że dotrze do miejsca z ulewnymi deszczami.

Ssak jest dość dobrze przystosowany do życia w trudnych i bezwodnych obszarach, a także ma specjalne modzele na piersiach, nadgarstkach, łokciach i kolanach, które często stykają się z glebą ogrzaną do 70 °C. Wystarczająco gruba sierść zwierzęcia ma chronić go przed palącym słońcem w dzień i nocnym chłodem. Połączone palce tworzą wspólną podeszwę. Szerokie i dwupalczaste stopy wielbłąda są dobrze przystosowane do chodzenia po małych kamieniach i luźnym piasku.

Wielbłąd nie jest w stanie stracić znacznej ilości płynu wraz z naturalnymi ekskrementami. Wilgoć, która uwalnia się z nozdrzy podczas oddychania, jest łatwo gromadzona w specjalnej fałdzie, po czym dostaje się do jamy ustnej zwierzęcia. Wielbłądy są w stanie długo obyć się bez wody, ale jednocześnie traci się około 40% całkowitej masy ciała.

Jedną ze specyficznych specjalnych adaptacji wielbłądów do życia na pustyni jest obecność garbów, które są dużymi złogami tłuszczu i służą jako rodzaj „dachu” chroniącego plecy zwierzęcia przed promieniami palącego słońca. Wysoka koncentracja takich zapasów tłuszczu całego ciała w okolicy pleców przyczynia się m.in. do dobrej produkcji ciepła. Wielbłądy doskonale pływają, a poruszając się w wodzie, takie zwierzęta zazwyczaj lekko przechylają swoje ciało na bok.

Charakter i styl życia

Na wolności wielbłąd ma tendencję do osiedlania się, jednak takie zwierzę nieustannie przemieszcza się przez różne terytoria pustynne, a także skaliste równiny czy duże pogórza, starając się pozostać w dużych, już oznaczonych obszarach. Każdy haptagaj wolą przemieszczać się między rzadkimi źródłami wody, co pozwala im uzupełnić niezbędne zasoby wody.

Z reguły wielbłądy trzymają się w małych stadach liczących od pięciu do dwudziestu osobników. Liderem takiego stada jest główny samiec. Takie zwierzęta pustynne są aktywne głównie w ciągu dnia, a wraz z nadejściem ciemności wielbłądy śpią lub zachowują się raczej ospale i nieco apatycznie. W okresach huraganów wielbłądy potrafią leżeć całymi dniami, a w upalne dni poruszają się pod prąd wiatru, co sprzyja efektywnej termoregulacji lub chowają się w krzakach i wąwozach. Dzikie osobniki są nieśmiałe i nieco agresywne wobec obcych, w tym ludzi.

To interesujące! Jest to dobrze znana praktyka, zgodnie z którą zimą wypasane są konie, które z łatwością rozbijają kopytami pokrywę śnieżną, po czym na taki teren wypuszcza się wielbłądy, zbierając resztki pożywienia.

Gdy pojawiają się oznaki niebezpieczeństwa, wielbłądy uciekają, z łatwością osiągając prędkość do 50-60 km/h. Dorosłe zwierzęta mogą biec przez dwa lub trzy dni, aż do całkowitego wyczerpania. Eksperci uważają, że naturalna wytrzymałość i duże rozmiary często nie mogą uratować zwierzęcia pustynnego przed śmiercią, co wynika z niewielkiego rozwoju umysłowego.

Styl życia udomowionych osobników jest całkowicie podporządkowany ludziom, a dzikie zwierzęta szybko przyzwyczajają się do prowadzenia stylu życia charakterystycznego dla ich przodków. Dorosłe i w pełni dojrzałe samce są w stanie żyć samotnie. Początek okresu zimowego to męka dla wielbłądów, którym bardzo trudno jest poruszać się po pokrywie śnieżnej. Między innymi brak prawdziwych kopyt u takich zwierząt uniemożliwia wykopanie pożywienia spod śniegu.

Ile wielbłądów żyje?

W sprzyjających warunkach wielbłądy mogą żyć przez około cztery dekady, ale taka średnia długość życia jest nadal bardziej charakterystyczna dla w pełni udomowionych okazów. Wśród dzikich haptagajów dość często spotyka się dość duże osobniki, których wiek wynosi pięćdziesiąt lat.

Gatunki wielbłądów

Rodzaj wielbłąda jest reprezentowany przez dwa typy:

• jeden garbaty;
• dwugarbny.

Wielbłądy jednogarbne (dromadery, dromadery, araby) - Camelus dromedarius, przetrwały do ​​dziś wyłącznie w postaci udomowionej i mogą być ponownie reprezentowane przez dzikie zwierzęta. Dromader w tłumaczeniu z greckiego oznacza „bieganie”, a „araby” takie zwierzęta noszą imię mieszkańców Arabii, którzy je oswoili.

Dromadery, podobnie jak Baktriany, mają bardzo długie i zrogowaciałe nogi, ale o smukłej budowie. W porównaniu z wielbłądem dwugarbnym wielbłąd jednogarbny jest znacznie mniejszy, dlatego długość ciała dorosłego osobnika nie przekracza 2,3-3,4 m, a wysokość w kłębie wynosi 1,8-2,1 m. Średnia waga dorosłego wielbłąda jednogarbnego waha się na poziomie 300-700 kg.

Dromedary mają głowę z wydłużonymi kośćmi twarzy, wypukłym czołem i garbatym profilem. Wargi zwierzęcia, w porównaniu z końmi czy bydłem, w ogóle się nie ściskają. Policzki są powiększone, a dolna warga najczęściej obwisła. Szyja jednogarbnych wielbłądów wyróżnia się dobrze rozwiniętymi mięśniami.

To interesujące! Niewielka grzywa rośnie wzdłuż całej górnej krawędzi kręgosłupa szyjnego, a w dolnej części pojawia się krótka broda sięgająca połowy szyi. Na przedramionach krawędź jest całkowicie nieobecna. W okolicy łopatek znajduje się krawędź, która wygląda jak „epolety” i jest reprezentowana przez długie kręcone włosy.

Również jednogarbne wielbłądy różnią się od dwugarbnych odpowiedników tym, że niezwykle trudno tolerować nawet niewielkie mrozy. Sierść dromaderów jest jednak dość gęsta, ale niezbyt gruba i stosunkowo krótka. Futro jednego garbatego wielbłąda nie służy do utrzymywania ciepła, a jedynie zapobiega nadmiernej utracie płynów.

W zimne noce temperatura ciała jednogarbnych wielbłądów znacznie spada, a pod promieniami słońca zwierzę bardzo wolno się nagrzewa. Najdłuższy włos pokrywa szyję, plecy i głowę jednogarbnego wielbłąda. Dromadery są przeważnie piaskowe, ale są przedstawiciele gatunku o ciemnobrązowym, czerwonawo-szarym lub białym futrze.

Wielbłądy dwugarbne, czyli baktriany (Camelus bactrianus) to najwięksi przedstawiciele rodzaju, które są najcenniejszymi zwierzętami domowymi dla dużej liczby ludów azjatyckich. Wielbłądy dwugarbne zawdzięczają swoją nazwę Baktrii. Ten obszar w Azji Środkowej zasłynął z udomowienia wielbłąda dwugarbnego. Również obecnie istnieje niewielka liczba przedstawicieli dzikich wielbłądów dwugarbnych, zwanych haptagai. Kilkaset takich osobników żyje dziś w Chinach i Mongolii, gdzie preferują najbardziej niedostępne naturalne krajobrazy.

Wielbłądy dwugarbne to bardzo duże, masywne i ciężkie zwierzęta. Średnia długość ciała dorosłego osobnika tego gatunku sięga 2,5-3,5 m, przy wysokości 1,8-2,2 m. Wysokość zwierzęcia wraz z garbami może sięgać 2,6-2,7 m. Długość części ogonowej najczęściej waha się w granicach 50-58 cm. Z reguły waga dojrzałego płciowo wielbłąda dwugarbnego waha się od 440-450 do 650-700 kg. Dobrze odżywiony samiec wielbłąda bardzo cennej i popularnej rasy kałmuckiej w okresie letnim może ważyć od 780-800 kg do tony, a waga samicy waha się najczęściej od 650-800 kg.

Wielbłądy dwugarbne mają gęste ciało, a także dość długie kończyny. Baktriany wyraźnie wyróżniają się szczególnie długą i zakrzywioną szyją, która początkowo odchyla się w dół, a następnie ponownie wznosi się. Ze względu na tę cechę budowy szyi głowa zwierzęcia jest charakterystycznie usytuowana w jednej linii z obszarem barku. Garby u wszystkich przedstawicieli tego gatunku znajdują się od siebie w odległości 20-40 cm. Przestrzeń między nimi nazywana jest siodłem i jest często wykorzystywana jako miejsce lądowania ludzi.

Standardowa odległość między siodełkiem a powierzchnią ziemi to z reguły około 170 cm. Aby człowiek mógł wspiąć się na grzbiet wielbłąda dwugarbnego, zwierzę klęka lub leży na ziemi. Należy zauważyć, że przestrzeń znajdująca się u wielbłąda między dwoma garbami nie jest wypełniona złogami tłuszczu nawet u najbardziej dojrzałych i dobrze odżywionych osobników.

To interesujące! Wielbłądy dwugarbne o jasnym umaszczeniu są najrzadszymi osobnikami, których liczebność nie przekracza 2,8 procent całej populacji.

Główne wskaźniki kondycji ciała i zdrowia wielbłąda dwugarbnego reprezentują elastyczne, równe garby. Wychudzone zwierzęta mają garby, które częściowo lub całkowicie opadają na bok, więc dużo dyndają podczas chodzenia. Dorosłe wielbłądy dwugarbne wyróżniają się niezwykle grubą i gęstą sierścią z bardzo dobrze rozwiniętym podszerstkiem, idealnym do bytowania zwierzęcia w raczej surowych kontynentalnych warunkach klimatycznych, charakteryzujących się parnymi latami i mroźnymi, śnieżnymi zimami.

Na uwagę zasługuje fakt, że w zwyczajowych dla biotopów zwierząt zimowych termometr często spada nawet poniżej minus 40 stopni, ale wielbłąd dwugarbny jest w stanie bezboleśnie i bez trudu znosić tak silne mrozy dzięki specjalnej budowie sierści. Włosy sierści mają wewnętrzne wgłębienia, które znacznie zmniejszają przewodność cieplną sierści. Drobne włoski podszerstka dobrze utrzymują powietrze.

Średnia długość włosów Bactrian wynosi 50-70 mm, a w dolnej części odcinka szyjnego kręgosłupa i na szczytach garbów znajdują się włosy, których długość często przekracza ćwierć metra. Najdłuższa sierść rośnie u przedstawicieli gatunku jesienią, więc zimą takie zwierzęta wyglądają na dość owłosione. Wiosną dwugarbne wielbłądy zaczynają linieć, a sierść wypada na strzępy. W tym czasie zwierzę ma zaniedbany, zaniedbany i odrapany wygląd.

Typowy piaskowo-brązowy kolor o różnym stopniu intensywności jest typowy dla wielbłąda dwugarbnego. Niektóre osobniki są bardzo ciemne lub zupełnie jasne, czasem nawet czerwonawe.

Siedlisko, siedliska

Wielbłądy obu gatunków rozpowszechniły się tylko w strefach pustynnych, a także na suchych stepach. Tak duże zwierzęta absolutnie nie są przystosowane do zbyt wilgotnych warunków klimatycznych czy życia na terenach górskich. Udomowione gatunki wielbłądów są obecnie powszechne w wielu regionach Azji i Afryki.

Dromadery są często spotykane w Afryce północnej, do jednego stopnia szerokości geograficznej południowej, a także na Półwyspie Arabskim i w Azji Środkowej. W XIX wieku takie zwierzęta zostały sprowadzone do Australii, gdzie potrafiły szybko przystosować się do nietypowych warunków klimatycznych. Dziś łączna liczba takich zwierząt w Australii to pięćdziesiąt tysięcy osobników.

To interesujące! Baktriany są dość rozpowszechnione w regionach od Azji Mniejszej do Mandżurii. Obecnie na świecie żyje około dziewiętnastu milionów wielbłądów, a w Afryce żyje około czternastu milionów osobników.

W Somalii jest dziś około siedmiu milionów wielbłądów, aw Sudanie - nieco ponad trzy miliony wielbłądów. Uważa się, że dzikie dromadery wyginęły na początku naszej ery. Najprawdopodobniej ich rodową ojczyznę reprezentowała południowa część Półwyspu Arabskiego, ale obecnie nie do końca ustalono, czy jego przodkowie byli dziką postacią dromaderów, czy też byli wspólnymi przodkami z Bactrianem. n. m.

Przewalski w ekspedycji azjatyckiej po raz pierwszy odkrył istnienie dzikich haptagajów wielbłądów dwugarbnych. Ich istnienie w tym czasie zakładano, ale nie zostało potwierdzone, dlatego zostało zakwestionowane.

Populacje dzikich Baktrianów istnieją dziś tylko w regionie autonomicznym Sinciang Uygur i Mongolii. Stwierdzono tam obecność tylko trzech wyodrębnionych populacji, a łączna liczebność w nich zwierząt wynosi obecnie około tysiąca osobników. Aktywnie rozważane są zagadnienia związane z aklimatyzacją dzikich wielbłądów dwugarbnych w warunkach plejstoceńskiej strefy parku jakuckiego.

Dieta wielbłąda

Wielbłądy są typowymi przedstawicielami przeżuwaczy. Oba gatunki wykorzystują solankę i piołun jako pokarm, a także cierń wielbłąda i saksaul. Wielbłądy są w stanie pić nawet słoną wodę, a cały płyn w ciele takich zwierząt jest przechowywany w komórce żwacza żołądka. Wszyscy przedstawiciele podrzędu modzeli bardzo dobrze i dość łatwo znoszą odwodnienie. Głównym źródłem wody dla wielbłąda jest tłuszcz. Proces utleniania stu gramów tłuszczu pozwala uzyskać około 107 g wody i dwutlenku węgla.

To interesujące! Dzikie wielbłądy są bardzo ostrożnymi i nieufnymi zwierzętami, dlatego wolą umrzeć z powodu braku wody lub jedzenia, ale nigdy nie zbliżają się do ludzi.

Nawet przy braku wody przez długi czas krew wielbłądów w ogóle nie gęstnieje. Takie zwierzęta, należące do podrzędu kalusa, mogą przeżyć około dwóch tygodni bez wody i około miesiąca bez jedzenia. Nawet pomimo tak po prostu niesamowitej wytrzymałości, w dzisiejszych czasach dzikie wielbłądy częściej niż inne zwierzęta cierpią z powodu zauważalnego zmniejszenia liczby wodopojów. Sytuację tę tłumaczy się aktywnym rozwojem obszarów pustynnych przez ludzi z obecnością świeżych naturalnych zbiorników.

Reprodukcja i potomstwo

Wiek rozrodczy u wielbłądów zaczyna się około trzech lat. Ciąża u samicy wielbłądzicy jednogarbnej trwa trzynaście miesięcy, a samicy wielbłąda dwugarbnego – jeszcze jeden miesiąc. Rozmnażanie jedno- i dwugarbnych wielbłądów odbywa się według schematu charakterystycznego dla większości zwierząt parzystokopytnych.

Okres rykowiska jest dość niebezpieczny nie tylko dla samego wielbłąda, ale także dla ludzi. Dojrzałe płciowo samce w tym czasie stają się niezwykle agresywne, a w trakcie walki o samicę całkowicie bez wahania są w stanie zaatakować przeciwnika i osobę. Zacięte walki pomiędzy samcami bardzo często kończą się poważnymi kontuzjami, a nawet śmiercią strony przegrywającej. Podczas takich walk duże zwierzęta używają nie tylko potężnych kopyt, ale także zębów.

Gody wielbłądów mają miejsce zimą, kiedy na terenach pustynnych zaczyna się pora deszczowa, zapewniając zwierzętom wystarczającą ilość wody i pożywienia. Jednak dromader zaczyna się nieco wcześniej niż Baktryjczyk. Samica zwykle rodzi jedno, dobrze rozwinięte młode, ale czasami rodzi się para wielbłądów. Po kilku godzinach mały wielbłąd stoi już na nogach, a także jest w stanie pobiec za matką.

To interesujące! Walka dojrzałych płciowo wielbłądów polega na pragnieniu samca powalenia przeciwnika, aby w przyszłości go podeptać.

Wielbłądy różnią się znacznie wielkością i wagą. Na przykład nowonarodzony wielbłąd dwugarbny może ważyć tylko 35-46 kg, przy wzroście 90 cm. A małe dromadery, o prawie tej samej wysokości, ważą 90-100 kg. Niezależnie od gatunku samice karmią swoje potomstwo nawet przez sześć miesięcy lub półtora roku. Zwierzęta opiekują się młodymi, dopóki nie dorosną.

Naturalni wrogowie

Obecnie zasięgi tygrysa i wielbłąda nie pokrywają się, ale w przeszłości były liczne tygrysy często atakował nie tylko dzikie, ale i udomowione zwierzęta. Tygrysy dzieliły to samo terytorium z dzikimi wielbłądami w pobliżu jeziora Lob-Nor, ale zniknęły z tych terytoriów po nawadnianiu. Duży rozmiar nie uratował Bactriana, dlatego znane są przypadki, gdy tygrys gryzł wielbłądy, które utknęły w bagnie słonego bagna. Częste ataki tygrysów na wielbłądy domowe były głównym powodem pościgu ludzi za drapieżnikiem na wielu obszarach hodowli wielbłądów.

To interesujące! Najczęstsze choroby u wielbłądów to trypanosomatoza i grypa, dżuma wielbłądów i bąblowica oraz świerzb swędzący.

Kolejnym niebezpiecznym wrogiem wielbłąda jest Wilk, co roku zmniejsza populację dzikich parzystokopytnych. Dla udomowionych wielbłądów wilk również stanowi duże zagrożenie, a duży przedstawiciel podrzędu kalusa cierpi na takiego drapieżnika z powodu naturalnego strachu. Kiedy wilki atakują, wielbłądy nawet nie próbują się bronić, tylko krzyczą głośno i dość aktywnie plują nagromadzoną w żołądku zawartość. Parzysty wrony są całkiem zdolne do wydziobywania ran na ciele zwierzęcia - wielbłądów i w tym przypadku wykazują absolutną bezbronność.

Populacja i status gatunku

W przeciwieństwie do wielbłądów jednogarbnych, które zniknęły ze środowiska naturalnego w czasach prehistorycznych, a obecnie występują w warunkach naturalnych tylko jako wtórnie zdziczałe zwierzęta, wielbłądy dwugarbne przetrwały na wolności.

To interesujące! Dzikie wielbłądy są zawarte w Międzynarodowa Czerwona Księga, gdzie takie zwierzęta zostały przypisane do kategorii CR - gatunek, który jest w krytycznym niebezpieczeństwie.

Niemniej jednak dzikie wielbłądy dwugarbne stały się niezwykle rzadkie na początku ubiegłego wieku, dlatego dziś są na skraju całkowitego wyginięcia. Według niektórych raportów dzikie wielbłądy zajmują obecnie ósme miejsce wśród wszystkich zagrożonych ssaków pod względem stopnia zagrożenia.

Wielbłądy i człowiek

Wielbłądy od dawna są udomowione przez ludzi i są bardzo aktywnie wykorzystywane w działalności gospodarczej:

• "Nar"- duże zwierzę, ważące do tony. Ta hybryda została uzyskana przez skrzyżowanie jednogarbnego Arvana z dwugarbnym wielbłądem kazachskim. Charakterystyczną cechą takich osób jest obecność jednego dużego, jakby składającego się z pary części, garbu. Narowie są rozwiedzeni przez ludzi głównie ze względu na przyzwoite właściwości mleczne. Średnia wydajność mleczna jednego osobnika wynosi około dwóch tysięcy litrów rocznie;
• "Kama„- popularna hybryda uzyskana przez skrzyżowanie wielbłąda dromader z lamą. Takie zwierzę wyróżnia niski wzrost w granicach 125-140 cm oraz niska waga, rzadko przekraczająca 65-70 kg. W kamie nie ma standardowego garbu, ale takie zwierzę ma bardzo dobrą nośność, dzięki czemu jest aktywnie wykorzystywane jako paczka ciężaru w najbardziej niedostępnych miejscach;
• "Inery", lub "Iners"- jeden garbaty olbrzym o doskonałej sierści. Ta hybryda została uzyskana przez skrzyżowanie samicy turkmeńskiego wielbłąda z samcem Arvan;
• "Jarbai„- praktycznie nieopłacalna i raczej rzadka hybryda, która rodzi się w wyniku krycia pary hybrydowych wielbłądów;
• "Kurt"- jednogarbna i mało popularna hybryda uzyskana przez skojarzenie samicy iner z samcem wielbłąda rasy turkmeńskiej. Zwierzę wyróżnia się bardzo przyzwoitą wydajnością mleka, ale otrzymane mleko ma zbyt niski procent tłuszczu;
• "Kaspak"- bardzo popularna forma hybrydowa uzyskana przez skojarzenie męskiego Bactriana z żeńską Nara. Takie zwierzęta hoduje się głównie po to, by uzyskać wysokie mleczność i imponującą masę mięsa;
• "Kez-nar„- jedna z najczęstszych form hybrydowych uzyskanych przez skrzyżowanie Caspak z wielbłądem rasy turkmeńskiej. Jedno z największych zwierząt pod względem wielkości i wydajności mleka.

Człowiek aktywnie korzysta z mleka i tłuszczu wielbłądziego, a także mięsa młodych osobników. Niemniej jednak najbardziej ceniona dzisiaj jest wysokiej jakości wełna wielbłądziej, używana do produkcji niesamowicie ciepłych ubrań, koców, butów i innych rzeczy, których ludzie potrzebują.

Wielbłąd wideo