Rekin wielorybi: jak wygląda i gdzie mieszka największa ryba

Ten olbrzym, powoli orający bezkres wód tropikalnych, od dawna jest przyczyną wielu plotek i legend: przerażeni żeglarze opisali go w swoich opowieściach jako strasznego potwora żyjącego w otchłani oceanu. Jednak później okazało się, że samotny wędrowiec głębin nie jest wcale strasznym potworem morskim, ale ogromnym rekinem wielorybim, który do dziś jest najbardziej tajemniczą rybą na planecie.

Główna charakterystyka

Ten wielki rekin bardzo długo ukrywał się przed oczami badaczy, służąc tym samym jako przyczyna rozprzestrzeniania się różnych wierzeń. Rzeczywiście, prywatne opisy były tak ponure, że każdy mógł je rozpoznać, ale nie zwykłą rybę.

Pierwsze oficjalne spotkanie z rekinem wielorybim miało miejsce w 1828. Był to okaz o długości 4,5 metra zabrany u wybrzeży Afryki Południowej przez popularnego angielskiego przyrodnika Andrew Smitha. To on jako pierwszy opisał gatunek, nadając mu nazwę typy Rhincodon.

Rekin wielorybi jest największym przedstawicielem rodziny rekinów, przewyższającym rozmiarami nie tylko najbliższych krewnych, ale także wszystkie inne gatunki ryb, które istnieją dzisiaj. Nazwę „wieloryb” otrzymała nie tylko ze względu na imponujący rozmiar ciała, ale także specyficzny sposób karmienia, a także budowę szczęki (wszystkie te znaki sprawiają, że ryba bardziej przypomina wieloryba niż jego krewnych rekina).

Wygląd i struktura

Trudno pomylić tego mieszkańca świata wodnego z innymi jego przedstawicielami, ponieważ rekin wielorybi wygląda bardzo osobliwie i oprócz dużego rozmiaru ma wiele innych charakterystycznych cech. Główne cechy zewnętrzne gatunku:

1. Bardzo potężne ciało o twardej i grubej skórze pokrytej małymi, ostrymi łuskami. Skóra na brzuchu jest nieco cieńsza niż na reszcie ciała, dlatego w razie zagrożenia ryba zawsze instynktownie ukrywa swój słaby punkt i zastępuje ten najbardziej chroniony - grzbiet.
2. Stosunkowo mała i płaska głowa, płynnie przechodząca w mocno spłaszczoną kufę, zakończoną bardzo szerokim pyskiem (od 1,5 m szerokości). Pysk znajduje się ściśle pośrodku pyska (ta cecha radykalnie odróżnia rekina wielorybiego od innych jego krewnych, w których usta znajdują się w dolnej części pyska).

   

3. Po bokach ciała za głową znajduje się pięć długich szczelin skrzelowych, które pełnią rolę swoistego sita, przez które wydostaje się woda, a także wszystko, czego ryba nie jest w stanie połknąć.
4. Głęboko osadzone i bardzo małe oczy (u największego osobnika ich średnica ledwie sięgająca 5 cm) znajdują się prawie przy kącikach ust. Ryba nie jest obdarzona migającymi błonami, jednak w celu ochrony przed wpływami zewnętrznymi oczy można wciągnąć w orbitę i przykryć grubą fałdą skóry.
5. Tułów znajduje się na maksymalnej szerokości za głową, a następnie stopniowo zwęża się i staje się bardzo wąski w pobliżu ogona.
6. Dwie płetwy grzbietowe są mocno przesunięte do tyłu. Pierwsza jest znacznie większa i wyższa od drugiej i ma kształt regularnego trójkąta. Szerokość płetwy ogonowej w 12-metrowym okazie może sięgać pięciu metrów, a długość pektorali wynosi 2,5 m.
7. Nawet największy osobnik ma bardzo małe zęby (długość każdego nie przekracza 6 mm), ale ich liczba jest niesamowicie duża i może sięgać nawet 15 tys. Z tą cechą wiąże się łacińska nazwa Rhincodon, która w tłumaczeniu brzmi jak „zgrzytanie zębami”.

Wymiary giganta

Przez wiele dziesięcioleci oficjalnie uważano, że maksymalna długość rekina wielorybiego wynosiła około 12,65 m. Jednak niektóre niezweryfikowane źródła twierdziły, że ryby mogą być większe. Niemniej jednak naukowcy nie uznali takich informacji za wiarygodne i za podstawę przyjęli parametry zarejestrowanych osobników. Ale już pod koniec XX wieku pojawiły się nowe oficjalne dane dotyczące okazu o długości 20 metrów i wadze 34 ton. Od tego czasu postać ta nie jest już mitem, ale takie olbrzymy są dziś niezwykle rzadkie.

Cechy kolorystyczne

Rekina można również rozpoznać po jego bardzo charakterystycznym kolorze. Boki i tył tej ryby mają zwykle ciemnoszare tło, na którym poprzeczne i podłużne wąskie paski bladożółtego lub białawego są rozmieszczone w dość regularnej kolejności. Pomiędzy paskami znajdują się prawie jednolite zaokrąglone plamy tego samego odcienia. Płetwy piersiowe i głowa mają te same oznaczenia, ale w tych miejscach są mniejsze i rozrzucone gęściej i chaotycznie. Dolna część korpusu pomalowana na jasnoszary kolor.

Skóra tułowia i płetw posiada wiele osobliwych rys, które tworzą charakterystyczny wzór. Każdy osobnik jest obdarzony własnym, niepowtarzalnym wzorem, który nie zmienia się wraz z wiekiem, dzięki któremu obserwatorzy go rozpoznają.

Siedlisko i jedzenie

Ulubione miejsca tych gigantów to umiarkowane i tropikalne wody oceanów i mórz, dlatego gatunek ten najczęściej występuje na obszarach, gdzie temperatura przypowierzchniowej warstwy wody wynosi od 21 do 26°C. Naukowcy sugerują, że taka termofilność wiąże się nie tyle z potrzebami fizjologicznymi, co z preferencjami pokarmowymi giganta, ponieważ w miejscach o największej populacji z reguły znajdują się masowe nagromadzenie organizmów planktonowych - głównego pokarmu tej ryby.

Obszary, w których żyją rekiny wielorybie:

1. Seszele i Tajwan – w pobliżu tych wysp występują przez cały rok, choć największe koncentracje obserwuje się w okresie letnim i jesiennym.
2. Regiony przylegające do południowo-wschodniego i wschodniego wybrzeża kontynentu afrykańskiego. Według naukowców jedna piąta całkowitej liczby tego gatunku żyje w regionach przybrzeżnych Mozambiku.
3. Niewielkie populacje występują również w wodach Australii, Filipin, Chile i Zatoki Meksykańskiej.

Pomimo przynależności do rodziny drapieżników i ogromnej liczby zębów, ryby te wcale nie są krwiożercze, a ich dieta obejmuje głównie:

• zooplankton;
• małe ryby szkolne, takie jak anchois, tuńczyk, sardynka i mała makrela.

Potrzebują zębów, aby nie rozrywać ofiary, ale żeby ta nie wyśliznęła się z ich ogromnych ust. W rzeczywistości te silne organy zostały podane gigantowi jako rodzaj „zamków” do zamykania jedzenia.

Jak wieloryby fiszbinowe, rekin powoli „pasie się” w oceanie, przeciążając plankton. Aby to zrobić, otwiera usta bardzo szeroko, zbierając do nich dużą ilość wody, po czym ogromne usta zamykają się, a płyn wychodzi przez skrzela, wyposażone w specjalne filtry. W rezultacie w ustach pozostają tylko ci wodni mieszkańcy, którzy są w stanie „wcisnąć się” w niezwykle wąski przełyk (tylko około 10 cm średnicy) olbrzyma. Tak więc, aby być w pełni usatysfakcjonowanym, rekin wielorybi zjada przez cały dzień (około 8-9 godzin dziennie), przechodząc przez jego pysk i szczeliny skrzelowe nawet 6 tys. metrów sześciennych wody na godzinę.

Trochę o reprodukcji

Obserwacje tej ogromnej ryby trwają od ponad wieku, ale do tej pory naukowcy mają bardzo skąpe informacje na temat jej rozmnażania. Przede wszystkim wiadomo, że ona jest jajożyworodna, T. mi. zarodki rozwijają się w macicy w charakterystycznych jajach torebkowych, po czym wykluwają się w tym samym miejscu, a następnie rodzą się już na świat.

Nowonarodzone rekiny mają długość około 0,5 metra i mogą dość długo pozostawać bez jedzenia, ponieważ nawet w łonie matki zyskują wystarczającą ilość wewnętrznych rezerw żywieniowych. Dowodem na to jest przypadek usunięcia żywego i w pełni rozwiniętego rekina z brzucha schwytanego rekina. Dzieciak został umieszczony w akwarium, gdzie przez pierwsze dwa tygodnie nie jadł absolutnie nic, będąc energicznym i aktywnym.

Badania z końca XX wieku wykazały również, że ten rekin przechodzi niezwykle długi proces dojrzewania, trwający nawet 30-50 lat. Żywotność gatunku waha się od 70 do 100 lat. Istnieją niesprawdzone informacje nawet o 150-letnich osobach, ale nie zostało to udowodnione naukowo.

Zachowanie i zagrożenie dla ludzi

Większość ichtiologów opisuje tę rybę jako spokojne i wyjątkowo spokojne stworzenie. Gatunek preferuje ciepłe przypowierzchniowe warstwy wody, jednak w razie potrzeby może nurkować na głębokość 700 metrów. Rekin pływa bardzo wolno – ok. 5 km/h, a w większości przypadków mniej. Aktywny przez całą dobę, śpi w krótkich odstępach czasu, niezależnie od dnia i nocy.

Zasadniczo ci giganci wolą przebywać w bardzo małych grupach, a nawet żyć samotnie. Niezwykle rzadko tworzą się masywne gromady liczące kilkaset osobników.

Pomimo ogromnych rozmiarów rekin wielorybi jest ogólnie uważany za całkowicie bezpieczny dla ludzi. Ta ociężała, bezwładna i powolna ryba nigdy nie atakowała ludzi, co lubi wielu nurków, nie tylko zbliżając się do olbrzyma, ale także wspinając się na jego grzbiet. Jednak ichtiolodzy nie są tak lekkomyślni i uważają rekina wielorybiego za potencjalnie niebezpieczny gatunek, ponieważ ranny osobnik może wpaść w szał i nie tylko uszkodzić statek, ale także zabić osobę jednym małym uderzeniem ogona.

Zagrożenia i naturalni wrogowie

Rekiny wielorybie nigdy nie były licznymi gatunkami, ale dziś istnieją dowody na to, że na planecie pozostało tylko około tysiąca osobników. Tak smutną sytuację spowodowały masowe połowy komercyjne, które są najbardziej rozwinięte w niektórych regionach Azji, a także na Tajwanie i na Filipinach, gdzie mięso tej ryby jest bardzo cenione.

Oprócz głównego wroga - człowieka, rekin wielorybi ma wrogów wśród swoich krewnych. Jest atakowany głównie przez drapieżniki, takie jak rekin błękitny i marlin. Często dołącza do nich orka. W większości przypadków ofiarami padają młode osobniki, ale zdarzają się ataki na dorosłe rekiny wielorybie. Wynika to z absolutnej bezradności ryby, ponieważ imponujący rozmiar i gruba skóra nie zawsze mogą uratować przed wrogiem, a ten olbrzym nie ma innych środków obrony.

Znaczenie w kulturze i turystyce

Nawet w tych regionach, w których rekin występuje najczęściej, nie odgrywa szczególnej roli w kulturze określonej grupy etnicznej. I tylko japońscy i wietnamscy rybacy traktują tego giganta ze szczególnym niepokojem. Tak więc w Japonii uważa się, że spotkanie z gigantyczną rybą to dobry znak. Również w tym kraju, gdzie owoce morza są podstawą codziennej diety, mięso rekina wielorybiego praktycznie nie jest spożywane.

Ogromny szacunek mają dla niej także wietnamscy marynarze, którzy wierzą, że ryba nie tylko przynosi szczęście, ale jest też rodzajem morskiego bóstwa. Wietnamczycy zapisali swoją postawę nawet w osobliwej popularnej nazwie tego olbrzyma, która dosłownie tłumaczy się z ich języka jako „Pan Ryba”.

https: // youtube.com / zegarek?v = e2qmWfvlllk

Rekin nabrał ogromnego znaczenia w branży turystycznej. W niektórych krajach, gdzie gatunek wciąż spotykany jest stosunkowo często, organizowane są całe wycieczki, w których każdy może nie tylko obserwować olbrzyma z pokładu statku pełnomorskiego, ale nawet zbliżyć się do niego nurkując.

Wycieczki nurkowe są szczególnie popularne w Meksyku, USA, Malediwach i Seszelach, Australii i na Karaibach. Niestety taka ludzka rozrywka w żaden sposób nie przyczynia się do wzrostu populacji, a wręcz przeciwnie, negatywnie wpływa na spokój i styl życia tych największych ryb, których zostało już kilka.